نیز باران

در مسئله رابطه علیت باید مرحله شناخت را از مرحله واقعیت و حقیقت علیت تفکیک کرد.

در مرحله حقیقت علیت، آنچه واقعا اتفاق می‌افتد این است که به سبب خاصیت و ویژگی که در شیء الف وجود دارد، شیء ب از او صادر میشود و این تخلف ناپذیر است. نمیشود شیء الف باشد و ب از او صادر و تولید نشود. منظور از اینکه الف علت ب است این است که الف وجود ب را به او افاضه میکند. علیت را به این شکل تفسیر میکنند. نه اینکه به هر رابطه ای، رابطه علی و معلولی بگویند. لذا نباید حقیقت علیت را آنگونه که در عرف جا افتاده است فهمید! علیت افاضه وجودی است و این اخص از فهم عرفی علیت است. چرا که عرف گاه به هر نوع ارتباطی علیت میگوید، در حالیکه حقیقت علیت هر نوع ارتباطی نیست.

در مرحله شناخت علیت توسط انسان، باید دقت کرد که انفعالیت ذهن نسبت به خارج حفظ شود و آنچه حقیقتا یافت میشود تحلیل شود. حالا هر چقدر که انسان توانایی شناخت دارد. قطعا همزمانی وقوع دو اتفاق باعث نمیشود انسان حکم کند که اولی علت دومی‌است. چرا که آنچه که انسان میبیند فقط یک همزمانی است و گفتیم که حقیقت علیت افاضه وجودی است و انسان در مرحله شناختش فقط یک همزمانی را دریافته و نه یک فیضان وجودی را. چه میگویم؟! میگویم انسان آنچه که دیده است را باید بگوید و نه بیشتر تا اصل انفعال را رعایت کرده باشد. هرگاه شناخت انسان به اینجا رسید که مطمئن بود علت وجودی ب، شیء الف است؛ آنگاه حق دارد حکم به رابطه علی و معلولی بین این دو بکند.

لذا: ما به هر تقارنی علیت نمیگوییم و شناخت را مرحله‌‌‌ای جدا از علیت میدانیم. هر چند که بنا بر اصل انفعال میگوییم که انسان آنچه که می‌یابد همان است که در خارج رخ میدهد حقیقتا.

پ.ن: پست 138 غمی‌بحثی راجع به علیت بود و این پست من در رابطه با پست ایشان بود. با گوشی ام و نمیتوانم لینک بدهم! فلذا اولا اگر مطلب بی سر و ته بود ببخشید و ثانیا غمی‌اگر اینجا را میخوانی باید بگویم که سعی کردم با زبان الکن خودم جواب بدهم. اگر توانایی انتقال مطلب را نداشتم یا خیلی کلی گفتم یا هر چیز دیگر شما ببخشید این بیان ناقص ما را ...